Aandacht voor lichaam én geest samen

Ik ben regelmatig volger van Jan Walburg. Deze man, voorzitter van Raad van Bestuur van het Trimbos Instituut, schrijft boeiende blogs. Hij onderschrijft mijn mening dat in de gezondheidszorg meer rekening gehouden mag worden met de interactie die er is tussen lichaam en geest.  Dat deze twee componenten in de mens onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden, is vanuit de holistische en natuurgeneeskundige behandelwijze niet nieuw. Sterker nog, alle complementaire interventies en therapieën zijn op dit uitgangspunt gebaseerd.

 Dat nu ook recent neuropsychologisch onderzoek steeds meer bewijs vindt van deze samenhang tussen lichaam en geest, kan ik dus alleen maar toejuichen. Walburg noemt een aantal ‘pionierende’ voorbeelden van onderzoek die een sterke samenhang laten zien tussen chronisch lichamelijke ziektes en chronisch psychische stoornissen. Zo bestaat er een samenhang tussen diabetes (= suikerziekte) en depressie van meer dan 50%. En een sterke samenhang tussen kanker, hart- en vaatziektes aan de ene kant, en angst en depressie aan de andere kant. Ondanks deze kennis, zo betoogt hij, vindt er echter niet standaard een screening plaats op psychische gesteldheid bij mensen met een chronische lichamelijke ziekte en ook nauwelijks behandeling hierop. Toch zou zo’n behandeling kostenbesparend kunnen zijn, omdat een depressie meestal een negatieve invloed heeft op het herstel en verloop van de ziekte. Ook is sinds kort bekend dat lichamelijk actief zijn, door bijvoorbeeld één uur sporten per week, de kans op het krijgen van een psychiatrische aandoening met 50% vermindert. En dat lichamelijk actief zijn een belangrijke functie heeft bij het herstel van psychiatrische problemen, zoals bij depressie. Deze wetenschappelijke kennis wordt echter weinig ingezet in de psychiatrie. Er wordt weinig aandacht geschonken aan de lichamelijke conditie van patiënten, die daar het meeste baat bij zouden hebben: de chronisch psychiatrische patiënt.

Het merendeel van vage lichamelijke klachten is positief te beïnvloeden door een combinatie van lichamelijk activiteit en cognitieve gedragstherapie. Toch blijkt dat veel van deze patiënten behandeld worden met medicatie die over het algemeen zo goed als zeker geen genezing vormt voor deze klachten. Er is dus nog veel werk te verrichten om wetenschappelijke kennis te verbinden met de dagelijkse praktijk van de gezondheidszorg.

Werken vanuit de holistische visie is wezenlijk anders. Al in het intakegesprek is er aandacht aan zowel de fysieke als de psychosociale gesteldheid van de cliënt. Voor mij is het als vanzelfsprekend dat verstoringen op het fysieke vlak van de mens, gevolgen kunnen hebben op psychosociaal vlak. Of omgekeerd. Daar heb ik geen wetenschappelijk bewijs voor nodig, hoewel het altijd prettig is als dit wetenschappelijk wordt ondersteund. Dat mijn cliënten hier dan vervolgens bewust van worden zodat ze zelf aan de slag kunnen om aan hun eigen herstel te werken, is het allermooiste dat ik kan bereiken als therapeut. Eén zo’n mooi voorbeeld is meneer Teunissen (naam gefingeerd). Deze man komt sinds enkele weken in mijn praktijk vanwege nekklachten. Deze klachten heeft hij al ruim een jaar, maar verergerden. Al tijdens het intakegesprek werd mij duidelijk dat meneer financiële problemen heeft. Deze problemen zijn nu zo acuut, dat een gedwongen verkoop van eigen huis boven zijn hoofd hangt. Het zijn dus stressvolle tijden voor hem en hij gaat letterlijk gebukt onder de geldzorgen. Meneer Teunissen is zich nu bewust geworden van de pijn in zijn nek en de stress die hij op zakelijk gebied ervaart. Ook het verband ertussen is hem nu duidelijk. Door hierover in gesprek te gaan en met houdingscorrectie is meneer zich nu bewust van zijn houding en wat het met hem doet. Hij loopt nu weer rechtop en laat zijn partner corrigeren als hij dat onvoldoende doet. Massagebehandelingen maken de verkrampte spieren weer soepel en los en met eenvoudige nekoefeningen kan meneer dagelijks zelf zorgen dat zijn spieren soepel blijven. En daarnaast heeft hij hulp gezocht om zijn financiële zaken op orde te krijgen. Zo is meneer Teunissen weer op de goede weg om zijn leven én zijn lijf op de rails te krijgen!